8 Μαρτίου...

Μια μέρα με καθαρά πολιτικό περιεχόμενο και συμβολισμό που την ρούφηξε το α-πολιτίκ μοντέλο του καταναλωτικού μας πολιτισμού. 

Θεσμοθετήθηκε για να τιμήσει τους αγώνες για την ισότητα: στις 8 Μαρτίου του 1857 οι εργάτριες της κλωστοϋφαντουργίας στη Νέα Υόρκη, κορίτσια και γυναίκες, ξεσηκώθηκαν για τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας και τις χαμηλές αμοιβές τους. Η αστυνομία επιτέθηκε και διέλυσε βίαια το πλήθος των λευκοντυμένων γυναικών.

 Σήμερα η 8η Μαρτίου έχει διακοσμητική μόνο σημασία και βέβαια εμπορικό ενδιαφέρον (όπως έγινε και με την Ημέρα της Μητέρας ή ακόμη και με εκείνη του Αγίου Βαλεντίνου),  χάνοντας κάθε πολιτικό περιεχόμενο και κάθε έννοια διεκδίκησης. 

Κι όμως ήταν στην ανδροκρατούμενη κοινωνία των αρχαίων Ελλήνων τον 4ο αι. π.Χ. που ο Αριστοφάνης, με τον τρόπο της κωμωδίας έστω, έβαλε τις γυναίκες να καταλαμβάνουν την Εκκλησία του δήμου στην Αθήνα και να νομοθετούν για την πόλη τους. 

Αφιερώνω στις μαθήτριές μου μερικά αποσπάσματα από τις Εκκλησιάζουσες του Αριστοφάνη, για να τιμήσουμε την μέρα, να μάθουμε και να θυμηθούμε.

Χρόνια πολλά, κορίτσια.

 

ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ, ΕΚΚΛΗΣΙΑΖΟΥΣΑΙ, 392 π.Χ.

ΥΠΟΘΕΣΗ του ΕΡΓΟΥ

Η Πραξαγόρα, Αθηναία και γυναίκα του Βλέπυρου, πείθει τις γυναίκες της πόλης και τις οργανώνει να παρουσιαστούν στη Συνέλευση ντυμένες άντρες και με τη διαδικασία της πλειοψηφίας να ψηφίσουν νόμο για να δοθεί η εξουσία σε αυτές κι έτσι η Αθήνα να δει πάλι ευτυχισμένες ημέρες.

 (Δρόμος. Ακόμα σκοτάδι. Έξω από το σπίτι της η Πραξαγόρα κρατάει αντρικά ρούχα και ένα λυχνάρι)

ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ

Όμως δεν βλέπω καμιά από αυτές που περιμένω.

Και κοντεύουν χαράματα.

Θα αρχίσει σε λίγο η Συνέλευση του δήμου

και πρέπει να πιάσουμε τις έδρες που είπε

ο Φυρόμαχος κάποτε - αν το θυμάστε ακόμα

"οι γυναίκες πρέπει να κάθονται απόμερα να μην τις βλέπουν οι άντρες".

Τι συμβαίνει όμως;

Δεν έχουν ράψει ακόμα τα γένια τους

ή ήταν δύσκολο να πάρουν τη νύχτα

τα ρούχα του άντρα τους, χωρίς να τις πιάσει;

Α, να! Βλέπω να πλησιάζει ένας λύχνος!

Λες να 'ναι άντρας; Ας κάνω στην άκρη.

(Παραμερίζει λίγο. Πλησιάζει ένα άλλο λυχνάρι - το κρατούν οι γυναίκες που έρχονται κρατώντας αντρικά ρούχα, παπούτσια και μανδύες)

 ΓΥΝΑΙΚΑ Α΄

Ώρα να ξεκινάμε. Καθώς ερχόμασταν/ για δεύτερη φορά λάλησε ο κόκορας.

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ

Όλη τη νύχτα σας περίμενα ξάγρυπνη./ Κάτσε να φωνάξω και τη γειτόνισσα από δίπλα, /να της ξύσω την πόρτα σιγά με το νύχι/ μην καταλάβει τίποτα ο άντρας της.

(Ξύνει την πόρτα, βγαίνει η γυναίκα β΄)

 ΓΥΝΑΙΚΑ Β΄

Πάνω που ντυνόμουνα, άκουσα το ξύσιμο, /ξύπνια ήμουν.

Ο άντρας μου, καλή μου, είναι Σαλαμίνιος/ γερός κωπηλάτης.../ κι όλη τη νύχτα με ταξίδευε στο στρώμα./ Μόλις τώρα μπόρεσα να πάρω το ρούχο αυτό.

(Καταφτάνουν κι άλλες γυναίκες)

 ΓΥΝΑΙΚΑ Α΄

Βλέπω να έρχεται η Κλειναρέτη μπροστά/ κι η Φιλαινέτη μαζί κι η Σωστράτη...

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ

Άντε βιαστείτε. Γιατί η Γλύκη όρισε/ αυτή που θα έρθει τελευταία, θα δώσει σαν πρόστιμο,/ τρεις κανάτες κρασί και μια πιατέλα στραγάλια.

ΓΥΝΑΙΚΑ Α΄

Δεν βλέπεις την Μελιστρίχη, του Σμικυθίωνα, /που τρέχει, φορώντας αντρικά παπούτσια;

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ

Φαίνεται είναι η μόνη που ξεγλίστρησε εύκολα από τον άντρα της.

 ΓΥΝΑΙΚΑ Α΄

Και την Γευσιστράτη δεν κοιτάς που έρχεται κρατώντας λαμπάδα στα χέρια;

 ΓΥΝΑΙΚΑ Β΄

Βλέπω και την γυναίκα του Φιλοδώρητου και του Χαιρητάδου να έρχονται.

Και πολλές άλλες. Ό,τι καλύτερο υπάρχει στην πόλη.

 ΓΥΝΑΙΚΑ Γ΄

Αχ πόσο ταλαιπωρήθηκα να το σκάσω καλές μου!/ Ο άντρας μου παράφαγε και όλη τη νύχτα έβηχε.

ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ

Καθίστε λοιπόν, να σας ρωτήσω τώρα,/ μιας και βλέπω ότι όλες ήρθατε, /κάνατε όλα όσα αποφασίσαμε στα Σκίρα;

 ΓΥΝΑΙΚΑ Α΄

Εγώ ναι. Έχω τις μασχάλες μου πυκνότερες/ κι από θάμνους.

Κι όσο ο άντρας μου έλειπε στην αγορά /άλειφα το κορμί μου λάδι

και ξάπλωνα να μαυρίσω στον ήλιο.

 ΓΥΝΑΙΚΑ Β΄

Κι εγώ τα έκανα. Πρώτα πέταξα από το σπίτι το ξυραφάκι/ για να γεμίσω τρίχες, να μη μοιάζω πια με γυναίκα.

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ

Έχετε λοιπόν τα γένια που συμφωνήσαμε στη Συνέλευση;

 ΓΥΝΑΙΚΑ Α΄

Μα την Εκάτη! Δεν είναι ωραία αυτή εδώ η γενειάδα;

 ΓΥΝΑΙΚΑ Β΄

Ναι. Καλύτερη κι από του Επικράτη.

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ

Εσείς οι άλλες, τι λέτε;

 ΓΥΝΑΙΚΑ Α΄

Ναι.

(Όλες γνέφουν καταφατικά.)

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ

Βλέπω ότι και τα άλλα είναι όλα εντάξει. /Ρούχα, μπαστούνια, παπούτσια,

όλα αντρικά όπως συμφωνήσαμε.

[…]

ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ

Γι' αυτό κι εμείς, αυτήν την μέρα που ξημερώνει,

θα τολμήσουμε κι εμείς αυτό το πράγμα.

Μήπως δηλαδή πάρουμε τα την διακυβέρνηση

και γλιτώσει η πόλη -

που τώρα χωρίς κουπιά και χωρίς πανιά ταξιδεύει.

 ΓΥΝΑΙΚΑ Α΄

Και πως θα βγάλουμε λόγο  αφού είμαστε γυναίκες;

 ΠΡΑΞΑΓΟΡΑ

Θα μιλήσουμε και μάλιστα πάρα πολύ καλά.

 […]

Άντε τώρα και κάτσε στην άκρη.

Θα φορέσω το στεφάνι και θα μιλήσω εγώ.

"Παρακαλώ τους θεούς όσα σκέφτομαι, να τα πετύχω".

Τον τόπο μας τον νοιάζομαι όσο κι εσείς,

αλλά λυπάμαι και οργίζομαι

που όλα τα θέματα της πόλης τα βλέπω μέσα στην σαπίλα.

Βλέπω την πόλη μας πάντα κυβερνήτες πονηρούς να βγάζει.

Κι αν ένας μας φανεί καλός μια μέρα τις άλλες δέκα αποδεικνύεται πονηρός.

Κι αν βάλεις άλλον στη θέση του θα κάνει χειρότερα.

Είναι δύσκολο να συμβουλεύεις άνδρες που δεν μπορούν να σκεφτούν σωστά.

Φοβάστε όσους θέλουν το καλό σας και προτιμάτε αυτούς που σας προδίνουν.

Κάποτε, δεν είχαμε Συνέλευση

και όμως τον Αγύρριο τον θεωρούσαμε κακό

και τώρα με τη Συνέλευση

όποιος παίρνει αργύριο τον παινεύει πολύ

και όποιος δεν παίρνει ζητά το θάνατο αυτών που παίρνουν..."

[…]

Τώρα να μη με διακόψει κανείς, ούτε να φέρει αντίρρηση

πριν ακούσει και καταλάβει καλά αυτά που θα πω. Λοιπόν.

Λέω ότι πρέπει όλα να είναι κοινά για όλους.

Και να ζουν με τον ίδιο τρόπο όλοι.

Όχι ο ένας πλούσιος κι ο άλλος να πεινάει.

Ούτε ο ένας να έχει πολλά χωράφια κι άλλος καθόλου.

Ούτε κάποιος να μην έχει κανέναν ακόλουθο

κι ο άλλος πολλούς δούλους.

Θα ορίσω έναν τρόπο ζωής τον ίδιο για όλους.

Περισσότερα για τη μέρα της γυναίκας:http://tvxs.gr/news/san-simera/pagkosmia-imera-tis-gynaikas-i-istoria-tis-8is-martioy