πανελλαδικές 2014: το αδίδακτο κείμενο

Ισοκράτους Ἀρχίδαμος, 103-105

Κείμενο

Μετάφραση

Οἶμαι γὰρ ὑμᾶς οὐκ ἀγνοεῖν, ὅτι πολλαὶ πράξεις ἤδη τοιαῦται γεγόνασιν, ἃς ἐν ἀρχῇ μὲν ἅπαντες ὑπέλαβον εἶναι συμφοράς, καὶ τοῖς παθοῦσι συνηχθέσθησαν, ὕστερον δὲ τὰς αὐτὰς ταύτας ἔγνωσαν μεγίστων ἀγαθῶν αἰτίας γεγενημένας. Καὶ τί δεῖ τὰ πόρρω λέγειν;   Ἀλλὰ καὶ νῦν τὰς πόλεις τάς γε πρωτευούσας, λέγω δὲ τὴν Ἀθηναίων καὶ Θηβαίων, εὕροιμεν ἂν οὐκ ἐκ τῆς εἰρήνης μεγάλην ἐπίδοσιν λαβούσας, ἀλλ’ ἐξ ὧν ἐν τῷ πολέμῳ προδυστυχήσασαι πάλιν αὑτὰς ἀνέλαβον, ἐκ δὲ τούτων τὴν μὲν ἡγεμόνα τῶν Ἑλλήνων καταστᾶσαν, τὴν δ’ ἐν τῷ παρόντι τηλικαύτην γεγενημένην, ὅσην οὐδεὶς πώποτ’ ἔσεσθαι προσεδόκησεν· αἱ γὰρ ἐπιφάνειαι καὶ λαμπρότητες  οὐκ ἐκ τῆς ἡσυχίας ἀλλ’ ἐκ τῶν ἀγώνων γίγνεσθαι φιλοῦσιν.

Φαντάζομαι λοιπόν πως εσείς γνωρίζετε ότι έχουν ως τώρα γίνει πολλά παρόμοια γεγονότα, τα οποία στην αρχή όλοι θεώρησαν ότι είναι συμφορές, και συμπονούσαν αυτούς που τα έπαθαν, αργότερα όμως κατάλαβαν ότι αυτά τα ίδια είχαν γίνει αιτία για τα πιο μεγάλα αγαθά. Και γιατί πρέπει να μιλήσω για τα μακρινά γεγονότα; Αλλά ακόμη και σήμερα οι σημαντικότερες πόλεις, εννοώ την πόλη των Αθηναίων και των Θηβαίων, θα μπορούσαμε να διαπιστώσουμε ότι σημείωσαν μεγάλη πρόοδο όχι με την ειρήνη, αλλά αφού δυστύχησαν με όσα συνέβησαν στον πόλεμο αυτές ανέλαβαν και πάλι τις δυνάμεις τους, και από αυτές η μία (η Αθήνα) έγινε ηγεμόνας των Ελλήνων ενώ η άλλη, (η Θήβα) σήμερα έχει γίνει τόσο μεγάλη, όση κανείς ποτέ μέχρι τώρα δεν περίμενε ότι θα γίνει. Γιατί η φήμη και η δόξα συνήθως δεν αποκτώνται με την ησυχία, αλλά με τους αγώνες.

Παρατηρήσεις

Γ2. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον τύπο που ζητείται για καθεμία από τις

παρακάτω λέξεις:

ὑμᾶς : την αιτιατική ενικού αριθμού στο γ΄ πρόσωπο=> ὑμᾶς: ἕ

πόρρω : τον υπερθετικό βαθμό => πόρρω: πορρωτάτω

ἀγαθῶν : το επίρρημα στον θετικό βαθμό=> ἀγαθῶν: εὖ

αὑτὰς : τη γενική πληθυντικού αριθμού στο β΄ πρόσωπο στο ίδιο γένος=>αὑτάς: ὑμῶν αὐτῶν

ἡγεμόνα : τη δοτική πληθυντικού αριθμού=> ἡγεμόνα: ἡγεμόσι

οἶμαι : το γ΄ ενικό πρόσωπο του παρατατικού=>οἶμαι: ᾤετο

ὑπέλαβον : το απαρέμφατο του παρακειμένου στην παθητική φωνή =>ὑπέλαβον: ὑπειλῆφθαι

τοῖς παθοῦσι : τον ίδιο τύπο στον μέλλοντα =>τοῖς παθοῦσι: τοῖς πεισομένοις

ἔγνωσαν : το γ΄ ενικό πρόσωπο της ευκτικής στον ίδιο χρόνο =>ἔγνωσαν: γνοίη

καταστᾶσαν : το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής στον ίδιο χρόνο και στην ίδια φωνή.=>καταστᾶσαν: κατάστηθι 

Μονάδες 10

Γ3α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω τύπων:

ὑμᾶς=> υποκείμενο του απαρεμφάτου «οὐκ ἀγνοεῖν», σε αιτιατική λόγω ετεροπροσωπίας

συμφοράς=> κατηγορούμενο στο «ἅς» από το συνδετικό «εἶναι».

τοῖς παθοῦσι=> επιθετική μετοχή, αντικείμενο στο ρήμα «συνηχθέσθησαν», σε δοτική επειδή το ρήμα είναι σύνθετο με την πρόθεση σὺν

τί=> αιτιατική της αιτίας στο «δεῖ».

λαβούσας=> κατηγορηματική μετοχή, από το ρήμα «εὕροιμεν ἄν», συνημμένη στο αντικείμενό του «τὰς πόλεις».

ἡγεμόνα=>κατηγορούμενο στο «τὴν μὲν» από τη μετοχή «καταστᾶσαν».

(μονάδες 6)

 Γ3β. «αἱ γὰρ ἐπιφάνειαι καὶ λαμπρότητες οὐκ ἐκ τῆς ἡσυχίας ἀλλ’ ἐκ τῶν ἀγώνων γίγνεσθαι φιλοῦσιν»: Να μεταφέρετε την παραπάνω πρόταση στον πλάγιο λόγο, και με τους δύο τρόπους, με εξάρτηση από τη φράση: «Ὁ ῥήτωρ εἶπεν». (μονάδες 4)

-Ὁ ῥήτωρ εἶπεν τὰς ἐπιφανείας καὶ λαμπρότητας οὐκ ἐκ τῆς ἡσυχίας ἀλλ’ ἐκ τῶν ἀγώνων γίγνεσθαι φιλεῖν. (με ειδικό απαρέμφατο)

- Ὁ ῥήτωρ εἶπεν ὅτι αἱ ἐπιφάνειαι καὶ λαμπρότητες οὐκ ἐκ τῆς ἡσυχίας ἀλλ’ ἐκ τῶν ἀγώνων γίγνεσθαι φιλοῖεν. (με ειδική πρόταση + ευκτική του πλαγίου λόγου, γιατί η άποψη είναι υποκειμενική)

Μονάδες 10