Πέμπτη 19 Ιουνίου 2014

Έκθεση Β΄ Λυκείου

Κατά τη διδασκαλία της είδησης είναι απαραίτητο να αναφερόμαστε στο διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με κάποιο επιπλέον υλικό, μιας και το σχολικό εγχειρίδιο είναι πλέον, από πλευράς κειμένων, ξεπερασμένο. 
Φέτος αφιερώσαμε ένα  δίωρο μάθημα (έτσι ήταν τουλάχιστον ο αρχικός προγραμματισμός) στο θέμα και ως αφόρμηση για την προσέγγισή μας χρησιμοποιήσαμε το υλικό που ακολουθεί. Η ανταπόκριση και το ενδιαφέρον των παιδιών ωστόσο επέβαλε ως αναγκαίο ένα δίωρο ακόμη.   
Για την καλύτερη οργάνωση του μαθήματος η τάξη ήταν χωρισμένη σε ομάδες και χρησιμοποιήθηκαν  φύλλα εργασίας. 
 Τα κείμενα προέρχονται από την ηλεκτρονική έκδοση των εφημερίδων Έθνος και Καθημερινή, ενώ από την ίδια έκδοση της Κ επιλέχθηκαν και τα σχόλια των αναγνωστών. Στα τελευταία διατηρήθηκε η ορθογραφία και η στίξη, καθώς κρίθηκαν χρήσιμα για διδακτικούς λόγους, αξιοποιήθηκαν δηλαδή κατά τη διδασκαλία, όπως άλλωστε και η γλώσσα των σχολίων.

Εφημ. Έθνος 15-8-2013

Σάλος στο διαδίκτυο για τον 19χρονο «τζαμπατζή» της Λένας Διβάνη
ΠΟΙΟΙ ΤΑΧΘΗΚΑΝ ΣΤΟ ΠΛΕΥΡΟ ΤΗΣ

Θύελλα αντιδράσεων προκάλεσε στο διαδίκτυο ο, μέσω twitter, χαρακτηρισμός «τζαμπατζής» της Λένας Διβάνη της τον 19χρονο νεαρό που έχασε τη ζωή του πηδώντας από το τρόλεϊ για να αποφύγει το πρόστιμο.
Λίγες ώρες μετά την είδηση, η συγγραφέας και καθηγήτρια Λένα Διβάνη, έγραψε στον λογαριασμό της στο twitter: «Συμπέρασμα: οι ελεγκτές δεν πρέπει να κάνουν τη δουλειά της γιατί κάποιος τζαμπατζής μπορεί να πηδήξει έξω από το όχημα. Λογικό».
Αμέσως, τόσο ο λογαριασμός της στο Twitter όσο και στο Facebook κατακλύστηκε από εκατοντάδες σχόλια χρηστών, οι οποίοι εξέφραζαν την οργή τους, ξεπερνώντας αρκετές φορές και τα όρια της ευπρέπειας.
Τα πυρά των χρηστών δέχτηκαν και δύο συγγραφείς οι οποίοι τάχθηκαν στο πλευρό της συγγραφέα.
Ο συγγραφέας-βουλευτής Πέτρος Τατσόπουλος έγραψε στο λογαριασμό του στο Facebook: «Η Λένα Διβάνη χρησιμοποίησε μια λάθος λέξη τη λάθος στιγμή. Οι αγαπημένοι της συμπολίτες, που δεν κάνουν ποτέ λάθος, άτεγκτοι και αψεγάδιαστοι, έσπευσαν να την λιντσάρουν. Εδώ και της ώρες δεν είναι ούτε συγγραφέας ούτε πανεπιστημιακός ούτε τίποτε. Είναι η Λάθος Λέξη. Ελλάδα 2013. Το πανηγύρι της μοχθηρίας», με αποτέλεσμα να ακούσει κι της τα... εξ αμάξης από της χρήστες του μέσου κοινωνικής δικτύωσης.
Τις απόψεις της Λένας Διβάνη συμμερίστηκε και ο συγγραφέας Χρήστος Χωμενίδης, κάνοντας «like» και δηλώνοντας ότι είναι κάθετος στο «ανθρωποφαγικό λιντσάρισμα». «Μια φράση που έλεγε ότι το τραγικό ατύχημα δεν σημαίνει ότι είναι ρουφιανιά το επάγγελμα του ελεγκτή δεν είναι δυνατόν να καταλήγει σε τέτοιο παραλήρημα μίσους», σχολίασε ο συγγραφέας.
Σε διαφορετικό μήκος κύματος ήταν η τοποθέτηση της Έλενας Ακρίτα, η οποία έγραψε στο Facebook:
«Να συγχαρούμε θερμά όλους εσάς που λέτε «ο 18χρονος να πλήρωνε εισητήριο». Είστε οι ίδιοι νομοταγείς πολίτες που παίρνετε και δίνετε πάντα απόδειξη. Είστε οι ίδιοι νομοταγείς πολίτες που δεν παρκάρετε ποτέ παράνομα. Είστε οι ίδιοι νομοταγείς πολίτες που δεν ρίξατε ποτέ σκουπίδι έξω από κάδο. Είστε οι ίδιοι νομοταγείς πολίτες που δεν μπορείτε να καταλάβετε τον τρόμο της παιδιού που δεν έχει ένα ευρώ στην τσέπη. Είστε οι ίδιοι νομοταγείς πολίτες που αποκαλείτε του άνεργους τζαμπατζήδες. Είστε οι ίδιοι νομοταγείς πολίτες που πιστεύετε πως από τα οχήματα πηδάνε «τα παιδιά των άλλων»... Γιατί αυτές είναι οι ζωές των άλλων. Κι αυτοί είναι θάνατοι των άλλων. Για ένα κωλοεισιτήριο. Ντροπή!»

Τέλος, τη δική του άποψη για τον τραγικό θάνατο του 19χρονου εξέφρασε μέσω twitter ο πρώην υπουργός Γιάννης Ραγκούσης. Ο κ. Ραγκούσης, με σαφείς αιχμές κατά της Λένας Διβάνη, ανέφερε ότι «το δραματικό τέλος του παιδιού είναι αιτία για να κλάψει κανείς και όχι ευκαιρία για να γράψει για ελεγκτές, για τζαμπατζήδες και για δωρεάν κάρτες μετακίνησης».

Εφημ. Καθημερινή 22-8-13

Ο λεκτικός κανιβαλισμός στα κοινωνικά δίκτυα

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΡΗΓΟΠΟΥΛΟΥ

 Ευτυχώς για τη συγγραφέα Λένα Διβάνη οι χρήστες του twitter στην Ελλάδα δεν ξεπερνούν τους μόνιμους κατοίκους του Δήμου Θεσσαλονίκης (375.276, απογραφή 2011). Δυστυχώς για την ίδια, το δικό της tweet για το τραγικό περιστατικό με τον θάνατο του 19χρονου στο τρόλεϊ το βράδυ της 13ης Αυγούστου αναπαράχθηκε αστραπιαία όχι μόνο μέσα από το twitter αλλά και από το facebook: και στο συγκεκριμένο μέσο κοινωνικής δικτύωσης οι Ελληνες χρήστες δίνουν πολύ πιο δυναμικό «παρών». Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα αριθμούν 4.663.088 άνδρες και γυναίκες, όχι λιγότεροι από τους ιδιοκτήτες I.X. στην Ελλάδα. Αν ευσταθούν οι αριθμοί, σχεδόν ο μισός πληθυσμός της χώρας παρακολούθησε live τον λεκτικό κανιβαλισμό που ακολούθησε μια ατυχής δήλωση, διατυπωμένη την πιο λάθος στιγμή.
Ετσι η ιστορικός και συγγραφέας πήρε τις τελευταίες ημέρες μια πικρή γεύση για τη σαρωτική δύναμη και την επιρροή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στο Ιντερνετ. Η έμμεση απολογία της (σ.σ. την ώρα που «τουίταρε» δεν γνώριζε την τραγική κατάληξη του συμβάντος) τροφοδότησε εκ νέου τα μέσα.
Δεν είναι η πρώτη φορά που «δημόσιο πρόσωπο», συγγραφέας, καλλιτέχνης εν γένει, ή δημοσιογράφος πέφτει θύμα μιας ψευδαίσθησης: ότι, δηλαδή, μια παρόρμηση της στιγμής, όπως αποτυπώνεται αυθόρμητα στο facebook ή στο twitter, παραμένει καλά προφυλαγμένη στα όρια μιας ιδιωτικής και οπωσδήποτε «ανεπίσημης» σφαίρας.
Αλλά δεν είναι τα social media το νέο κατεξοχήν γήπεδο του δημόσιου λόγου; Δίνουμε τον λόγο σε ανθρώπους που με την μία ή την άλλη ιδιότητα μπορούν να εμπλουτίσουν αυτήν την τόσο επίκαιρη συζήτηση. Σε εσάς.
 Σχόλια αναγνωστών
Eίναι να απορεί κάποιος, πώς είναι δυνατόν κανείς να βρίσκεται σε κάποιο μέσο κοινωνικής δικτύωσης, είτε λέγεται facebook ή twitter ή δεν ξέρω γώ τι.
Θέλεις να πείς την άποψή σου και να ακουστεί. Εντάξει, δεκτόν και απαραίτητο. Γράψε ένα μήνυμα, στείλε ένα σχόλιο, ένα κείμενο, υπάρχουν χίλιες δυό λύσεις.
Αφού ξέρεις ότι ακόμα και εάν δεν είσαι δημόσιο πρόσωπο, στα μέσα δικτύωσης, υπάρχουν άνθρωποι, απόλυτα αλλοτριωμένοι και εγκάθετοι των μέσων αυτών, που εάν αυτούς τους ίδιους τους συναντήσεις, τετ'ατετ ζωντανά, όχι μόνο δεν έχουν άποψη (μόνο βρίζουν και προστυχολογούν) αλλά ούτε ένα επιχείρημα τους δεν είναι σε θέση να υποστηρίξουν. Όταν δε, είσαι δημόσιο πρόσωπο, καλύτερα να κρατάς το στόμα σου κλειστό: τα αδηφάγα τέρατα που δεν έχουν άλλη σοβαρή δουλειά να κάνουν, θα σε κατασπαράξουν. συμπέρασμα: μοιράσου ζωντανά και κατά πρόσωπο αυτό που θέλεις να πείς, η κοινωνική δικτύωση δεν είναι η αληθινή ζωή, η κοινωνική δικτύωση ψεύδεται και μαθαίνεις να επιπλέεις και όχι να ζείς. στην κοινωνική δικτύωση μαθαίνεις να μην είσαι ο εαυτός σου αλλά ένας άνθρωπος έρμαιο που εξευτελίζεται στων εικονικών "σχέσεων και συναναστροφών την καθημερινήν ανοησίαν "..
Σχολίασε ο/η Καλλλιστώ | 10:52:34, Αύγουστος 24th, 2013

Η υπαρξη ενος εικονικου-virtual εαυτου ειναι γνωστη στην ανθρωποτητα απο την προϊστορία της. Το γεγονός δηλαδή να μην μπορουμε να εκφραστουμε καθως ειμαστε και ετσι να φοραμε μια μασκα για να μπορεσουμε να εκτονωθουμε και να παραφρονησουμε ομαδικα για να αποφυγουμε την ασφυξια των κοινωνικων τυπων. Αυτη η μασκα είναι τα "κοινωνικα" δίκτυα. Ενω στην πραγματικη ζωη καποιος ειναι υποδουλος σε μια οικογενεια, σε ενα γραφειο ή στην αφανεια, μεσα απο το κοινωνικο δικτυο και φορώντας μασκα φανταζεται οτι είναι τοσο "σημαντικος" οσο ενας δικτατορας και κανιβαλιζει κατα βουληση τους συνανθρωπους οσο "σημαντικοι" κι αν φαινονται: πολιτικους , διανοουμενους, πλουτοκρατες κλπ. Η εκθεση σε αυτο το ποικιλοχρωμο και καποτε βαρβαρο πληθος, σε αυτη την αγελη και τον ελεγχο της ήταν παντα το τιμημα για αυτους που ζητωντας την αναγνωριση γίνονταν επωνυμοι και πρεπει να το δεχονται. Το να εισαι επωνυμος δεν ειναι ενα ωραιο παραμυθι οπου σε σταματουν στο δρομο καλοβολες νοικοκυρουλες και σου λενε ποσο σε θαυμαζουν. Κρυβει και δρακους.. Απο την αλλη και πισω απο τη προστασια της μασκας μπορουν ανθρωποι να συνεννοηθούν, να αναγνωριστουν διανοητικα, να σχηματισουν ενα μετωπο, να πολεμησουν τη μοναξια, να εξασκησουν το λογο τους.
Φαινεται οτι τα δωρα δεν δινονται χωρις τιμωριες οπως κι οι τιμωριες δεν δινονται χωρις δωρα.
Σχολίασε ο/η Arber | 07:07:30, Αύγουστος 24th, 2013

Η αστραπιαία διάδοση μέσω tweeter ή facebook δεν αποτελεί κατά τη γνώμη μου πρόβλημα καθεαυτό. Το πρόβλημα υπάρχει στην έλλειψη ανεκτικότητας απέναντι στην αντίθετη γνώμη (αυτή με την οποία δε συμφωνούμε) και στην πόλωση των αντιθέσεων που στηρίζεται και τρέφει τον πρωτογονισμό. Καλό/κακό, πρόοδος/αντίδραση, μνημόνιο/αντιμνημόνιο που καταλήγουν στην αταβιστική ανάγκη εξόντωσης της άλλης γνώμης και του άλλου ανθρώπου. Υπάρχει μεγάλη επιθετικότητα στην κοινωνία μας και έλλειψη δημοκρατικών τρόπων συμβίωσης. Αυτό φταίει για τον ιντερνετικό καννιβαλισμό και όχι το internet.
Σχολίασε ο/η takefive | 15:32:05, Αύγουστος 23rd, 2013

Συμφωνώ εν μέρει. Όμως, ένας άνθρωπος μορφωμένος, τέτοιας θέσης, δεν θα έπρεπε, πριν επιπόλαια γράψει κάτι σε ένα κοινωνικό δίκτυο, να έχει εξαντλήσει τις πηγές του και τις πληροφορίες του επί του θέματος; Και εν πάσει περιπτώσει, να αναλογιστεί πρίν προβεί σε μιαν ακραία δήλωση (γνωστή ιδιότητα του Έλληνα να κρίνει προς πάσαν κατεύθυνση) ότι τα κοινωνικά δίκτυα δίνουν την δυνατότητα επισύναψης άρθρων ή μεγαλύτερων απο 140 χαρακτήρες κειμένων, προκειμένου να μας αναπτύξει το σκεπτικό του; Γιατί να μην κρίνουμε κι εμείς επιπόλαια;
Κάθε δράση, έχει αντίδραση. Κάθε άνθρωπος που γράφει σε ένα κοινωνικό δίκτυο επιθυμεί, για να το πώ σε άπταιστα νεοελληνικά, feedback. Δεν απευθύνεται σε αόρατο κοινό. Ήθελε τα Likes και τα RT's τις η κυρία. Τελεία και πάυλα.
Πρωτίστως ένας άνθρωπος των Γραμμάτων, οφείλει να ενώνει τούτο τον κατακερματισμένο τόπο. Όχι να διχάζει. Η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση. Ας τη βρούμε τη ρημάδα μπάς και βγάλουμε άκρη. Ας διαβάσουμε και κανένα άρθρο της αντίπερα όχθης ακόμα κι αν δεν συμφωνούμε.
Σχολίασε ο/η mariluu | 11:41:40, Αύγουστος 23rd, 2013

Γιατί ατυχής δήλωση; Μια χαρά τα είπε η γνωστή συγγραφέας. Τώρα αν οι Ελληναράδες δεν καταλαβαίνουν από τίποτα τότε είναι αξιολύπυτοι και όχι μακάριοι. Επιτέλους πρέπει να σταματήσουμε να τους κολακεύουμε!
Σχολίασε ο/η Νίκος | 10:37:01, Αύγουστος 23rd, 2013

Θα γίνω προσβλητικός εδώ αλλά δεν βγάζω τον εαυτό μου εκτός - κι εγώ μέσα είμαι και πρώτος και καλύτερος (ή μάλλον χειρότερος). Λοιπόν:
Τον χαρακτηρισμό "κοινωνικά δίκτυα" μόνο ως ευφημισμό μπορώ να τον εκλάβω. Αυτά είναι δωρεάν πηγές τεράστιας μάζας δεδομένων για το business intelligence των μεγάλων επιχειρήσεων, που εκμεταλλεύονται την σάχλα αυτοπροβολής των ηλιθίων. (Από τους οποίους έχουμε υπεραρκετούς!) Γίνε σημαντικός για μία μέρα, πες μας ποιος είσαι, που μένεις, τι τρως, τι πίνεις, τι δουλειά κάνεις, τι θέλεις, κλπ., ξεβρακώσου μπροστά μας έχοντας την εντύπωση ότι κάτι παριστάνεις. Προ πάντων αν είσαι νεοελληνίδα "καλλιτέχνης" (που δεν την ξέρει ούυε η γιαγιά της) ξέρουμε πως δεν μπορείς να αντισταθείς! Κι εμείς στο μεταξύ ετοιμάζουμε τα άχρηστα προϊόντα με τα οποία σε εξαπατούμε, ξέροντας από σένα τον ίδιο τα πιο προσωπικά σου θέματα. Γιατί, βλέπεις, όταν ένας μεμονωμένος ηλίθιος νομίζει ότι ντε και καλά πρέπει να βγάλει λόγο για τις συνήθειές του και να μας πληροφορήσει λεπτομερέστατα για τις χαζαμάρες του, τότε δεν μας κάνει ούτε ζέστη ούτε κρύο. Όταν όμως εκατομύρια αφελέστατοι ιθαγενείς μας λένε με τι χάντρες προτιμούν να πιαστούν κορόιδα, τότε αλλάζουν τα πράγματα. Αντί να τηλεφωνούμε κάθε βλάκα ξεχωριστά και να σπαταλάμε τσουβάλια λεφτά για να μάθουμε τα στοιχεία και τα δεδομένα τους, αυτοί μας τα λένε κι από μόνοι τους όταν έχουν την εντύπωση ότι έτσι γίνονται σούπερ σταρ.
Η διαφορά με τις ιστοσελίδες σας, όπου οι αναγνώστες μπορούν να σχολιάσουν, είναι πως εδώ δεν γνωστοποιώ στο καθένα τι νούμερο βρακί φοράω αλλά συ-σκέπομαι επί ενός ορισμένου ζητήματος. (Ορισμένου ζητήματος, κι όχι πες ό,τι νά ΄ναι.) Εκτός πια κι αν αρχίζουμε κι εδώ να χρησιμοποιούμε την δυνατότητα αυτή για να φλομώσουμε το διαδύκτιο με τη "σημαντικότητά" μας, δίνοντας στην Κ την παραπέρα δυνατότητα να δει τι θέλει ν' ακούσει η μάζα για να πουλάει φύλλα. Ή μήπως έγινε ήδη κι αυτό;
Τα είπα και ξαλάφρωσα. Πάω τώρα να χαραμίσω τον χρόνο μου ζαβλακωμένος πάνω στο πληκτρολόγιο ώρες ολόκληρες γράφοντας περί του εαυτού μου.
Σχολίασε ο/η Ένας αναγνώστης | 08:00:24, Αύγουστος 23rd, 2013

Σαφή και απολύτως αναμφισβήτητα δείγματα παρακμής ενός πολιτισμού, μιας κοινωνίας, ενός λαού γενικά είναι η χρήση του γλωσσικού τους μέσου επικοινωνίας. Το κείμενο αυτό αποτελεί περίτρανο δείγμα και σαφή επιβεβαίωση ότι η κρίση που σαρώνει τη χώρα είναι κατά πρώτο και κύριο λόγο πολιτισμική, είναι κρίση εθνικής ταυτότητας! Δείγματα: "Οι χρήστες του twitter", "το δικό της tweet", "από το twitter", "από το facebook", "παρακολούθησε live", "στο Ιντερνετ", "που "τουίταρε", "στο facebook ή στο twitter", "τα social media". Καληνύχτα σας.
Ευχαριστώ για τη φιλοξενία. Θ. Νικ. Α.
Σχολίασε ο/η Θ. Νικ. Α. | 23:56:27, Αύγουστος 22nd, 2013

Η κ. Διβάνη δέχτηκε κριτική και αγενή σχόλια. Ίσως, γιατί η σημερινή κοινωνία δεν επιβραβεύει συμπεριφρορές τύπου Ιαβέρη. Το άτυχο 18χρονο αγόρι πήδηξε από το τρόλλεϋ, γιατί δεν είχε εισιτήριο και φοβόταν τον ελεγκτή, το πρόστιμο και τα συνεπακόλουθα. Το γεγονός, λοιπόν και μόνον, ότι ένα νέο παιδί με σβησμένα όνειρα και ελπίδες από τα 18 του προτίμησε τον θάνατο από τον εξευτελισμό έπρεπε να προβληματίσει την ακαδημαϊκή κοινότητα. Η κυρία Διβάνη μετά το σχόλιο της όφειλε να ζητήσει απλά μια συγγνώμη και όχι να προσπαθεί να βρει δικαίωση. Όλα τα άλλα περιττεύουν.
Σχολίασε ο/η Dr. G. A. P. | 22:50:53, Αύγουστος 22nd, 2013

Πως μπορουμε να κρινουμε το σχολιο για ενα συμβαν οταν δεν γνωριζουμε πως ακριβως εξελιχθηκε το συμβαν; Ακομα ερευναται...
Ο χαρακτηρισμος "τζαμπατζης" της συγγραφεως για τον θανοντα αν και ατυχης ήταν ωστοσο αληθης- ασχετα για ποιο λογο. Επισης η αποψη της κας Διβανη οτι για ενα ατυχες συμβαν δεν πρεπει να σταματησουν οι ελεγχοι (οι οποιοι ειναι απαραιτητοι για να συνεχισουμε να απολαμβανουμε ενα κοινωνικο αγαθο) ειναι επισης σωστη.
Σχολίασε ο/η peccato | 21:48:27, Αύγουστος 22nd, 2013


Φύλλο εργασίας (ενδεικτικό)
Και οι δύο εφημερίδες αναφέρονται στην ίδια είδηση. Ποιο είναι το θέμα της;
…………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..
Η είδηση αυτή προϋποθέτει μια άλλη, που προηγήθηκε ………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
Να εντοπίσετε τα σχόλια του αρθρογράφου σε καθεμιά από τις εφημερίδες:
Εφημ. Έθνος: …………………………………………………………………………………
Εφημ. Καθημερινή: ………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………..
Ποια από τις δύο εκδοχές της είδησης προτιμάτε; ………………………………………….
Γιατί; …………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………
Από τα σχόλια των αναγνωστών για το tweet της κ. Διβάνη διαλέξτε τρία: ένα αρνητικό, ένα θετικό και ένα ουδέτερο. Παρουσιάστε τα στην τάξη, εξηγώντας την επιλογή σας.
Αρνητικό: ………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………..
Θετικό: ………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………..
Ουδέτερο: ………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………..


Εργασία για το σπίτι
Από τα σχόλια των αναγνωστών της εφημερίδας:
Α) να εντοπίσετε εκείνα που αναφέρονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
Β) να καταγράψετε τις απόψεις που διατυπώνονται για το θέμα αυτό

Γ)  με βάση τις απόψεις των αναγνωστών να φτιάξετε μια παράγραφο στην οποία θα παρουσιάσετε την κριτική που ασκείται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αναπτύξτε την παράγραφό σας με τον τρόπο της σύγκρισης-αντίθεσης.

Παρασκευή 6 Ιουνίου 2014

ΤΟ ΝΕΟ ΛΥΚΕΙΟ

Στο διάγραμμα παρουσιάζονται οι τάξεις, οι προσανατολισμοί και τα επιστημονικά πεδία εξειδίκευσης.

Προαγωγικές εξετάσεις
Θα δίδονται σε όλα τα μαθήματα των τριών τάξεων εκτός της φυσικής αγωγής και της ερευνητικής εργασίας (project).
Εκείνο που αλλάζει είναι ότι τα θέματα στα οποία θα διαγωνίζονται οι μαθητές κάθε σχολείου θα επιλέγονται:
§  κατά 50% από τον διδάσκοντα του μαθήματος και
§  κατά 50% με κλήρωση από μια τράπεζα θεμάτων διαβαθμισμένης δυσκολίας.
Τα γραπτά θα διορθώνονται  αποκλειστικά από τον διδάσκοντα του μαθήματος.
Εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση
Οι εξετάσεις για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση θα γίνονται μετά την απόλυση του μαθητή από το Λύκειο, σε πανελλαδικό επίπεδο με θέματα:
§  κατά ποσοστό 50% με κλήρωση από τράπεζα θεμάτων διαβαθμισμένης δυσκολίας και
§  κατά ποσοστό 50% από κεντρική επιτροπή εξετάσεων.
Κάθε μαθητής πρέπει να επιλέξει υποχρεωτικά:
§  μία Ομάδα Μαθημάτων Προσανατολισμού και
§  ένα Επιστημονικό Πεδίο Εξειδίκευσης,
που οδηγούν σε συγκεκριμένα Επιστημονικά Πεδία Σχολών και Τμημάτων Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης.
Τα πανελλαδικώς, τέσσερα, εξεταζόμενα μαθήματα ανά Ομάδα Μαθημάτων Προσανατολισμού και Επιστημονικό Πεδίο Εξειδίκευσης θα είναι τα εξής:
α) Ανθρωπιστικές Σπουδές, Νομικές:
1.        Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία.
2.       Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία.
3.       Ιστορία και
4.       Λατινικά.
β) Θετικές και Τεχνολογικές Επιστήμες:
1.        Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία.
2.       Μαθηματικά.
3.       Φυσική και
4.       Χημεία.
γ) Επιστήμες Υγείας:
1.        Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία.
2.       Φυσική.
3.       Χημεία και
4.       Βιολογία.
δ) Επιστήμες Οικονομίας, Κοινωνικές και Πολιτικές Επιστήμες:
1.        Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία.
2.       Μαθηματικά και Στοιχεία Στατιστικής.
3.       Αρχές Οικονομικής Επιστήμης και
4.       Στοιχεία Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών.
ε) Παιδαγωγικών Επιστημών:
1.        Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία.
2.       Μαθηματικά και Στοιχεία Στατιστικής.
3.       Ιστορία και
4.       Αρχές Φυσικών Επιστημών.
Για τον υπολογισμό του Βαθμού Πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση υπολογίζεται και ο «Βαθμός Προαγωγής και Απόλυσης» (Β.Π.Α.), δηλαδή οι Γενικοί Μέσοι Όροι της Α΄, Β΄ και Γ΄ τάξης.
Στην περίπτωση που κάποιος από τους γενικούς βαθμούς προαγωγής της Α΄ τάξης, της Β΄ τάξης ή και ο γενικός βαθμός απόλυσης της Γ΄ τάξης είναι μεγαλύτερος της μίας μονάδας σε σχέση με τον Μ.Ο. των τεσσάρων ανά Ομάδα Προσανατολισμού μαθημάτων που εξετάζονται σε πανελλήνιες εξετάσεις, τότε αναπροσαρμόζεται αυτόματα ώστε να μην απέχει περισσότερο από μία μονάδα από τον βαθμό του Μ.Ο.
Στην αντίθετη περίπτωση που κάποιος από τους γενικούς βαθμούς προαγωγής της Α΄ τάξης, της Β΄ τάξης ή και ο γενικός βαθμός απόλυσης της Γ΄ τάξης είναι μικρότερος της μίας μονάδας σε σχέση με τον Μ.Ο. των τεσσάρων ανά Ομάδα Προσανατολισμού μαθημάτων που εξετάζονται σε πανελλήνιες εξετάσεις, τότε αυτός αναπροσαρμόζεται προς τα άνω κατά μία μονάδα.
Στη συνέχεια ο αναπροσαρμοσμένος:
§  «προαγωγικός» βαθμός της Α΄ λυκείου πολλαπλασιάζεται με συντελεστή 0,4,
§  «προαγωγικός» βαθμός της Β΄ με συντελεστή 0,7 και
§  «απολυτήριος» της Γ΄ τάξης με συντελεστή 0,9.
Το άθροισμα των τριών διαιρούμενο δια δύο αποτελεί τον Β.Π.Α.. Το εν λόγω πηλίκο (και μέχρι του τρίτου δεκαδικού) λογίζεται ως πέμπτος βαθμός για την εισαγωγή του μαθητή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.
Παραδείγματα
Παράδειγμα 1
Μαθητής που στις τρεις τάξεις έχει μέσους όρους:
§  Α΄ Λυκείου: 17,1
§  Β΄ Λυκείου 19,5
§  Γ΄ Λυκείου 19,8
Στα 4 πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα γράφει τους βαθμούς:
§  Μάθημα 1: 16,2
§  Μάθημα 2: 17,8
§  Μάθημα 3: 16,9
§  Μάθημα 4: 15,6
Ο μέσος όρος των 4 μαθημάτων είναι: 16,6
Οι αναπροσαρμοσμένοι βαθμοί προαγωγής της Α΄ και Β΄ Λυκείου και απόλυσης της Γ΄ Λυκείου θα είναι:
§  Α΄ Λυκείου: 17,1 – Μένει όπως είναι, αφού απέχει λιγότερο από μία μονάδα από τον μέσο όρο (16,6) των 4 πανελλαδικώς εξεταζομένων μαθημάτων.
§  Β΄ Λυκείου 17,6
§  Γ΄ Λυκείου 17,6
Ο πέμπτος βαθμός για την εισαγωγή του μαθητή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση προκύπτει από τους αναπροσαρμοσμένους βαθμούς των τριών τάξεων σύμφωνα με τον τύπο:
(17,1×0,4+17,6×0,7+17,6×0,9)/2=17,5
Τελικά οι πέντε βαθμοί για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι:
§  Μάθημα 1: 16,2
§  Μάθημα 2: 17,8
§  Μάθημα 3: 16,9
§  Μάθημα 4: 15,6
§  Αναπροσαρμοσμένοι βαθμοί των τριών τάξεων: 17,5
Μέσος Όρος: 16,8
Παράδειγμα 2
Έστω μαθητής που στις τρεις τάξεις έχει μέσους όρους:
§  Α΄ Λυκείου: 13,2
§  Β΄ Λυκείου 14,6
§  Γ΄ Λυκείου 17,2
Στα 4 πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα γράφει τους βαθμούς:
§  Μάθημα 1: 16,2
§  Μάθημα 2: 17,8
§  Μάθημα 3: 16,9
§  Μάθημα 4: 15,6
Ο μέσος όρος των 4 μαθημάτων είναι: 16,6
Οι αναπροσαρμοσμένοι βαθμοί προαγωγής της Α΄ και Β΄ Λυκείου και απόλυσης της Γ΄ Λυκείου θα είναι:
§  Α΄ Λυκείου: 14,2
§  Β΄ Λυκείου 15,6
§  Γ΄ Λυκείου 17,2 – Μένει όπως είναι, αφού απέχει λιγότερο από μία μονάδα από τον μέσο όρο (16,6) των 4 πανελλαδικώς εξεταζομένων μαθημάτων.
Ο πέμπτος βαθμός για την εισαγωγή του μαθητή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση προκύπτει από τους αναπροσαρμοσμένους βαθμούς των τριών τάξεων σύμφωνα με τον τύπο:
(14,2×0,4+15,6×0,7+17,2×0,9)/2=16,04
Τελικά οι πέντε βαθμοί για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι:
§  Μάθημα 1: 16,2
§  Μάθημα 2: 17,8
§  Μάθημα 3: 16,9
§  Μάθημα 4: 15,6
§  Αναπροσαρμοσμένοι βαθμοί των τριών τάξεων: 16,04

Μέσος Όρος: 16,508

ΝΕΟ ΛΥΚΕΙΟ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β΄ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
Αρ. Φύλλου 1401 2 Ιουνίου 2014
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ Πρόγραμμα Σπουδών για το μάθημα της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας της Ομάδας Μαθημάτων Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών της Β΄ τάξης Γενικού Λυκείου.
ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ Αριθμ. 80052/Γ2 (1) Πρόγραμμα Σπουδών για το μάθημα της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας της Ομάδας Μαθημάτων Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών της Β΄ τάξης Γενικού Λυκείου.
Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Έχοντας υπόψη: 1. Τις διατάξεις της παρ. 2 περ. α του άρθρου 42 του Ν. 4186/2013 (ΦΕΚ Α΄ 193) «Αναδιάρθρωση της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και λοιπές διατάξεις». 2. Τις διατάξεις του άρθρου 2 παρ. 3 περ. α υποπ. ββ του Ν. 3966/2011 (ΦΕΚ Α΄ 118) «Θεσμικό πλαίσιο των Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων, Ίδρυση Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Οργάνωση του Ινστιτούτου Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ» και λοιπές διατάξεις». 3. Τις διατάξεις του άρθρου 90 του κώδικα Νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα Κυβερνητικά όργανα που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του Π.Δ. 63/2005 (ΦΕΚ Α΄ 98). 4. Την υπ’ αριθμ. 06/03−02−2014 πράξη του Δ.Σ. του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής. 5. Το γεγονός ότι από την απόφαση αυτή δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού, αποφασίζουμε:
Άρθρο μόνον
Καθορίζουμε το Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας της Ομάδας Μαθημάτων Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών της Β΄ τάξης Γενικού Λυκείου ως εξής:
Α. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ: Λυσία Υπrρ Μαντιθέου. Θα διδάσκεται επί μία (1) ώρα την εβδομάδα βάσει του διδακτικού εγχειριδίου «Ρητορικά Κείμενα Β΄ Λυκείου» των Κ. Δάλκου, Χ. Δάλκου, Γ. Μανουσόπουλου κ.ά.
Β. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (ΘΕΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ): Θα διδάσκεται επί δύο (2) ώρες την εβδομάδα.
Ειδικότερα: Α. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ: Λυσία Υπέρ Μαντιθέου 1. Εισαγωγικά Η διδασκαλία κειμένων του αρχαίου ρητορικού λόγου στο πλαίσιο του μαθήματος της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση αποτελεί σημαντικό τμήμα της εκπαιδευτικής διαδικασίας καθώς συμβάλλει στην οργάνωση του λόγου και της σκέψης, στην ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας και γενικότερα στην ποιοτική παιδεία των μαθητών. Η ρητορική τέχνη στην αρχαιότητα αποτελούσε τη βάση της εκπαίδευσης και είχε ως στόχο να καταστούν οι νέοι ικανοί, μέσα στο πλαίσιο της δημοκρατικής πολιτείας, να χειρίζονται με ευστροφία, χάρη και επιδεξιότητα τον λόγο, ώστε αφενός να προσελκύει την προσοχή και να κινεί το ενδιαφέρον των ακροατών και αφετέρου να είναι πειστικός, ποιοτικός και αποτελεσματικός. Ο πολιτικός και κοινωνικός δημοκρατικός βίος υπήρξε κατά την αρχαιότητα η βάση και το πλαίσιο για την ανάπτυξη της ρητορικής με τις διάφορες μορφές της, επιδεικτικής, δικανικής, συμβουλευτικής. Η ρητορική εξακολουθεί να είναι και σήμερα βασική ανάγκη του πολιτικού βίου. Σε μια πολιτική κοινωνία, τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό χώρο, πάρα πολύ συχνά οι πρακτικές ανάγκες της καθημερινής κοινωνικής ζωής υποχρεώνουν τον πολίτη να αναπτύξει, σε διάφορες περιστάσεις, τις σκέψεις του, προφορικά ή γραπτά, με λόγο συγκροτημένο, τεκμηριωμένο και πειστικό. Το επίπεδο και η ποιότητα του λόγου είναι σημαντικός δείκτης του πολιτικού πολιτισμού μιας κοινωνίας. Συνεπώς, ένα σύγχρονο Πρόγραμμα Σπουδών της Δευτεροβάθμιας Λυκειακής Εκπαίδευσης, και μάλιστα της Ομάδας Μαθημάτων Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών, πρέπει να περιλαμβάνει τη διδασκαλία ρητορικών κειμένων της αρχαιότητας, ώστε οι μαθητές να γνωρίσουν την αρχαία ρητορική τέχνη και βασικούς εκπροσώπους της, που έθεσαν τις βάσεις της και έδωσαν λαμπρά δείγματα γραφής.
2. Σκοπός της διδασκαλίας Στο πλαίσιο της διδασκαλίας του παραπάνω ρητορικού λόγου επιδιώκεται οι μαθητές: − Να έρθουν σε επαφή με τη αρχαία ρητορική, να γνωρίσουν τις συνθήκες και τους λόγους που επέβαλαν την καλλιέργειά της. − Να γνωρίσουν το γραμματειακό είδος των ρητορικών λόγων, τη δομή, την τέχνη της σύνθεσής τους και τους στόχους τους. − Να παρακολουθήσουν πώς αξιοποιούνται τα πραγματικά δεδομένα και πώς εξελίσσεται η συλλογιστική διαδικασία, προκειμένου ο ρήτορας να φτάσει στον αντικειμενικό του στόχο, να πείσει δηλαδή τον ακροατή ή τον αναγνώστη. − Να γνωρίσουν τα μέσα που χρησιμοποιεί η τέχνη της ρητορικής (έντεχνες πίστεις, ρητορικά ήθη, ρητορικά πάθη κ.λπ.) προκειμένου ο λόγος να είναι πειστικός. − Να διαμορφώσουν ένα πρότυπο ορθοέπειας, πρακτικού, αποτελεσματικού και ποιοτικού λόγου. − να γνωρίσουν την αναγκαιότητα και την αξία της ρητορικής μέσα στην κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα. − Να καταστούν ικανοί να αξιολογούν την ικανότητα του ρήτορα να διαχειρίζεται τα τεκμήρια που διαθέτει και τα επιχειρήματα που επινοεί, τη βαρύτητα αυτών και την αποτελεσματικότητα της τεκμηρίωσης. − Να ασκηθούν στον έλεγχο της εγκυρότητας των επιχειρημάτων του ρήτορα, ώστε να καταστούν ικανοί να ασκούν κριτική των επιχειρημάτων και των διαφόρων αγορητών του σημερινού δημόσιου βίου. − Να αναζητήσουν τους τρόπους πειθούς και να συζητήσουν, ανάλογα με την περίσταση που χρησιμοποιούνται, για τη σημασία και την αξία τους. − Να μάθουν πώς δομείται το επιχείρημα ―και εν γένει ο συλλογισμός―, πώς αξιοποιείται αποτελεσματικότερα και πώς υπηρετεί τον στόχο του ρήτορα. − Να εντοπίσουν και να αναδείξουν τις εκφραστικές ιδιαιτερότητες, μορφοσυντακτικές, υφολογικές, αισθητικές, ενός ρητορικού κειμένου και κυρίως να κατανοήσουν πως τα εκφραστικά και υφολογικά στοιχεία δεν είναι ανεξάρτητα από το περιεχόμενό του αλλά το αναδεικνύουν και υπηρετούν τον στόχο του ρήτορα. − Να επισημάνουν τις αρετές του λόγου και του ύφους του Λυσία, την ικανότητά του να προσαρμόζει την έκφραση στον χαρακτήρα των ομιλητών για τους οποίους έγραφε τους λόγους του και να σκιαγραφεί το ήθος τους (ηθοποιία). − Να γνωρίσουν πτυχές του δημόσιου και ιδιωτικού βίου της αρχαίας Αθήνας, ώστε να μπορούν με αναγωγή στη σημερινή εποχή να προχωρούν σε χρήσιμες συγκρίσεις. − Να σκεφτούν όσον αφορά την αναγκαιότητα βασικών θεσμών που διασφάλιζαν τη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος στην αρχαία Αθήνα, όπως λ.χ. ο θεσμός της δοκιμασίας, στην οποία υποβάλλονταν όσοι Αθηναίοι εκλέγονταν βουλευτές. − Να παρακινηθούν στην οργάνωση ρητορικών αγώνων, στο πλαίσιο της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας, μέσα στην τάξη τους ή γενικότερα στον χώρο του σχολείου. − Να πάρουν αφορμή, εφόσον οι σχολικές συνθήκες το επιτρέπουν, να προχωρήσουν στη δραματοποίηση του ρητορικού λόγου που θα διδαχθούν ή μέρους αυτού. − Να παρακινηθούν να εκπονήσουν με την καθοδήγηση του διδάσκοντος ερευνητικές εργασίες ατομικές ή ομαδικές.
3. Μέθοδος διδασκαλίας Η μέθοδος διδασκαλίας επιβάλλεται κατά κύριο λόγο να αποσκοπεί στην κατανόηση και ερμηνεία του κειμένου, και επομένως από την άποψη αυτή είναι κατά βάση ερμηνευτική. Η διαθεματική προσέγγιση, η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, οι καινοτόμες δράσεις, οι βιωματικές πρακτικές και οι νέες τεχνολογίες μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην επίτευξη των στόχων της διδασκαλίας. Η γραμματική και συντακτική επεξεργασία δεν πρέπει να είναι σχολαστική και λεπτομερής, αλλά να εντάσσεται στην προσπάθεια κατανόησης του κειμένου. Η ενασχόληση με συντακτικά στοιχεία που είναι προφανή και γνωστά (π.χ. εμπρόθετοι, επιθετικοί προσδιορισμοί κ.λπ.) ή η σχολαστική παρουσίαση διαφόρων συντακτικών φαινομένων δεν υπηρετούν τη διδακτική διαδικασία, αλλά αποβαίνουν εις βάρος του διαθέσιμου για την ερμηνευτική εμβάθυνση και ανάλυση των νοημάτων διδακτικού χρόνου. Οι γραμματικές και συντακτικές αναφορές κατά τη διδασκαλία αποσκοπούν μόνο στο να κατανοήσουν οι μαθητές τη λογική σύνδεση των στοιχείων μιας περιόδου και τον τρόπο με τον οποίο οργανώνεται βάσει αυτών το νόημα. Παράλληλα, ο εκπαιδευτικός επιδιώκει κατά τη διαδικασία της γλωσσικής εξομάλυνσης του κειμένου (κατά την οποία αξιοποιεί και τα σχόλια του σχολικού βιβλίου) να αναπτύξουν οι μαθητές τη μεταφραστική τους ικανότητα. Η μετάφραση συμβάλλει αφενός στην κατανόηση του κειμένου αφετέρου στην κατάκτηση της γλώσσας, και αποτελεί ως εκ τούτου μια σημαντική παιδευτική άσκηση και μορφωτική διαδικασία. Η διδασκαλία δεν θα καταλήγει σε μία και μοναδική μετάφραση που θα την απομνημονεύουν οι μαθητές και θα αξιολογούνται βάσει αυτής. Επισημαίνεται ότι η μετάφραση πρέπει να υπακούει στις εκφραστικές απαιτήσεις του νεοελληνικού λόγου και όχι να καταλήγει σε γλωσσικές στρεβλώσεις που αλλοιώνουν την ιδέα και το νόημα του κειμένου. Μέσω της μετάφρασης η διδασκαλία οδηγείται στο επόμενο στάδιο, που είναι η ερμηνεία του κειμένου, στο οποίο ο μαθητής οδηγείται επαγωγικά με κατάλληλες ερωτήσεις και μέσα από μια διαλογική διαδικασία στην οποία συμμετέχουν όλοι κατά το δυνατόν οι μαθητές. Η ερμηνευτική διαδικασία της διδακτέας ενότητας ξεκινά από μια συνολική θεώρηση, επισημαίνει τα θεματικά κέντρα και τη δομή της, διερευνά αναλυτικά το περιεχόμενο και τη μορφή και καταλήγει πάλι στη συνολική θεώρηση των βασικών στοιχείων της. Κατά ευρύτερες ενότητες (προοίμιο, διήγηση−απόδειξη, επίλογος) ενδείκνυται να γίνεται διαθεματική προσέγγιση του κειμένου στο πλαίσιο ομαδικών ή ατομικών ερευνητικών εργασιών, και εν γένει να αξιοποιούνται σύγχρονες διδακτικές πρακτικές και προσεγγίσεις, ώστε η διδασκαλία να είναι αποτελεσματικότερη.
4. Διδακτέα Ύλη Από το σχολικό βιβλίο θα διδαχθούν: α) Εισαγωγή: 1. Η ρητορική στην Αρχαία Ελλάδα: Α΄. Η φυσική ρητορεία· Β΄. Η γέννηση της συστηματικής ρητορείας· Γ΄. Ρητορεία και σοφιστική· Ε΄. Τα είδη του αττικού ρητορικού λόγου· και ΣΤ΄. Τα μέρη του ρητορικού λόγου. 2. Ο Βίος του Λυσία· Tο έργο του Λυσία· και Η αξία του έργου. 3. Λυσίου Υπέρ Μαντιθέου. Εισαγωγή.
β) Κείμενο: Λυσία, Υπέρ Μαντιθέου Ο λόγος θα διδαχθεί ολόκληρος επί μία (1) ώρα την εβδομάδα καθ’ όλη τη διάρκεια του διδακτικού έτους, με ρυθμό 8−10 στίχων ανά διδακτική ώρα. Μετά την ολοκλήρωση της διδασκαλίας του κειμένου θα διατεθεί χρόνος για τη συνολική θεώρηση του λόγου, ενώ κατά τη διάρκεια του έτους στο πλαίσιο διαθεματικών δραστηριοτήτων (τύπου project) μπορεί να εκπονηθούν και να παρουσιασθούν στην τάξη σχετικές εργασίες, ατομικές ή ομαδικές, ή να υλοποιηθούν σχετικές δραστηριότητες.
Β. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (ΘΕΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ) 1. Εισαγωγικά Η Θεματογραφία, η άσκηση δηλαδή πάνω σε άγνωστα αρχαία κείμενα (θέματα) έχει ως σκοπό να αποκτήσουν οι μαθητές τα απαραίτητα εφόδια και τις ικανότητες, ώστε να εμβαθύνουν στη γνώση της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και να διευρύνουν τον γλωσσικό τους ορίζοντα. Επιστρατεύοντας τις γλωσσικές τους γνώσεις, εμπειρίες και δεξιότητες που απέκτησαν κατά τα προηγούμενα έτη των σπουδών τους, μαθαίνουν, μέσω μιας κριτικής διαδικασίας που αποσκοπεί στην ανάδειξη και ανάπτυξη των διανοητικών τους δυνατοτήτων, να αντιμετωπίζουν σταδιακά τις δυσκολίες των κειμένων που προβάλλονται ως εμπόδιο στην προσπάθεια πρόσβασής τους στη γλώσσα, στον κόσμο και στον πολιτισμό της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας. Από την άποψη αυτή η Θεματογραφία δεν εισάγει τους μαθητές στην εκμάθηση κάποιων τεχνικών επεξεργασίας του κειμένου που καταλήγει σε μια μηχανική μετάφραση, αλλά τους οδηγεί κριτικά μέσω της λογικής προσέγγισης των επιμέρους στοιχείων του κειμένου στην αποκάλυψη του νοήματος και εν συνεχεία στη διατύπωση μιας μετάφρασης, σε άρτιο από εκφραστικής απόψεως νεοελληνικό λόγο, στην οποία διακρίνεται σαφώς ότι κατανόησαν το κείμενο. Έτσι, οι μαθητές αποκτούν την απαραίτητη αυτοπεποίθηση, ώστε να προσεγγίζουν χωρίς δισταγμό τα αρχαία κείμενα όπως και ένα κείμενο της Νεοελληνικής Γραμματείας, παλαιότερο ή σύγχρονο.
2. Σκοπός της διδασκαλίας Στο πλαίσιο της διδασκαλίας της Θεματογραφίας οι μαθητές επιδιώκεται: − Να εμπεδώσουν μέσω επαναλήψεων την ύλη της γραμματικής και του συντακτικού που διδάχθηκαν κατά τα προηγούμενα έτη των σπουδών τους στο Γυμνάσιο και στην Α΄ Λυκείου και να εμβαθύνουν σε αυτήν, ώστε να μπορούν να κατανοούν τη λογική που διέπει τις γραμματικές και συντακτικές επιλογές του συγγραφέα, που σχετίζονται με τη δομή των περιόδων ή των προτάσεων και με τις μεταξύ τους σχέσεις. − Να διευρύνουν το λεξιλόγιό τους, ώστε να αποκτήσουν την ικανότητα να κατανοούν με μεγαλύτερη ευκολία το νόημα ενός κειμένου και, εκτός αυτού, να είναι σε θέση να γνωρίζουν τις διάφορες χρήσεις των λέξεων. − Να αναπτύξουν, παρακολουθώντας τον συλλογισμό που διέπει το κείμενο και τη λογική αλληλουχία των επιμέρους νοημάτων, τις διανοητικές τους δυνατότητες και την κριτική τους ικανότητα. − Να εξοικειωθούν με τη διαδικασία της μετάφρασης κειμένων και να αντιληφθούν τη διαδικασία αυτή ως παιδευτικό και μορφωτικό αγαθό. − Να κατανοήσουν τους βασικούς μηχανισμούς της μεταφραστικής διαδικασίας καθώς και τις γλωσσικές αντιστοιχίες της Αρχαίας και της Νέας Ελληνικής. − Να αντιληφθούν ότι η μετάφραση στηρίζεται στην κατανόηση του κειμένου και ότι η μηχανική μετάφραση στρεβλώνει τα νοήματά του. − Να διαπιστώσουν ότι δεν αρκεί μόνο να γνωρίζει κανείς καλά τη γλώσσα του μεταφραζόμενου κειμένου αλλά και τη γλώσσα στην οποία το αποδίδει. − Να βελτιώσουν μέσω της γλωσσικής εξάσκησης και της μεταφραστικής προσπάθειας την ικανότητά τους να χειρίζονται αποτελεσματικότερα τη Νέα Ελληνική και να ανταποκρίνονται σε πιο απαιτητικές μορφές νεοελληνικού λόγου.
3. Μέθοδος διδασκαλίας Για εξοικονόμηση χρόνου το αρχαίο κείμενο, απόσπασμα εκτάσεως δέκα (10) έως δώδεκα (12) σειρών, δίδεται στους μαθητές φωτοτυπημένο ή προβάλλεται στον διαδραστικό πίνακα ή, όπου αυτός δεν υπάρχει, αναγράφεται στον πίνακα. Το απόσπασμα πρέπει να έχει νοηματική πληρότητα, να κινεί το ενδιαφέρον των μαθητών και να ανταποκρίνεται στις γνώσεις και στις δυνατότητές τους. Για την επεξεργασία του, δίδονται αρχικά και εν συντομία οι απαραίτητες πληροφορίες για το έργο από το οποίο προέρχεται, τον συγγραφέα και την εποχή συγγραφής, με στόχο την ένταξή του στο ευρύτερο νοηματικό του πλαίσιο. Ακολουθεί ανάγνωση του κειμένου από τον διδάσκοντα, τουλάχιστον δύο φορές, με κανονικό προς αργό ρυθμό, με τους κατάλληλους επιτονισμούς, την κατάλληλη κύμανση του ύψους της φωνής, ώστε ο μαθητής να προσλαμβάνει, από την πρώτη ακουστική επαφή με το κείμενο, κάποια ερμηνευτικά και υφολογικά μηνύματα (λ.χ. έκπληξη, απορία, επιβεβαίωση, αποδοκιμασία, υπόθεση, έμφαση κ.ά.) και να αντιλαμβάνεται τη συντακτική σχέση των λέξεων και των προτάσεων. Αν ο διδάσκων το κρίνει απαραίτητο, μπορεί να δίδει στους μαθητές, επιβοηθητικά, κάποια σχόλια (λεξιλογικά, γραμματικά, συντακτικά κ.λπ.) για να διευκολυνθούν κατά τη μεταφραστική διαδικασία. Το κείμενο αντιμετωπίζεται αρχικά ως όλον. Με κατάλληλες ερωτήσεις ο διδάσκων προσπαθεί να αντιληφθεί σε ποιο βαθμό μαθητές κατανόησαν το νόημα και σύμφωνα με τις απαντήσεις που θα πάρει ρυθμίζει την πορεία της διδασκαλίας του. Ακολουθεί η επεξεργασία του κειμένου κατά περιόδους με στόχο οι μαθητές να κατανοήσουν αρχικά το νόημά τους. Κατά την επεξεργασία αυτή ο καθηγητής διαβάζει εκ νέου κάθε περίοδο, ασκώντας παράλληλα τους μαθητές στην ορθή ανάγνωση, προκειμένου να αποκτήσουν αναγνωστική ικανότητα, που θα τους βοηθήσει όχι μόνο στην απλή κατανόηση των κειμένων αλλά και στην ερμηνεία τους. Στην κατανόηση συμβάλλει η παρακολούθηση των συμφραζομένων αλλά και η γραμματική, συντακτική και λεξιλογική εξομάλυνση, η οποία ωστόσο πρέπει να περιορίζεται μόνο στα άγνωστα στοιχεία και σε όσα δυσκολεύουν τον μαθητή, έτσι ώστε να εξοικονομείται διδακτικός χρόνος και να αποφεύγεται η κακή διαχείρισή του. Η επισήμανση λ.χ. του προφανούς συντακτικού ρόλου κάποιων όρων (όπως λ.χ. οι επιθετικοί προσδιορισμοί, τα υποκείμενα, οι εμπρόθετοι προσδιορισμοί) αποβαίνει εις βάρος του διδακτικού χρόνου, με αποτέλεσμα να μην επαρκεί για την παρουσίαση πιο σύνθετων και απαιτητικών συντακτικών φαινομένων. Η σχολαστικότητα κατά το στάδιο της εξομάλυνσης του κειμένου συχνά απομακρύνει τη διδασκαλία από τον βασικό της στόχο, που είναι η κατανόηση του κειμένου, και για το λόγο αυτό πρέπει να αποφεύγεται. Η συντακτική ανάλυση δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο στον χαρακτηρισμό των διαφόρων όρων, αλλά να επεκτείνεται και στην επισήμανση της ιδιαίτερης λογικής λειτουργίας τους μέσα στην πρόταση ή στην περίοδο και στην ανάδειξη της δομής της περιόδου, των δομικών της συστατικών και της συντακτικής τους σχέσης. Κατά τη μετάβαση από περίοδο σε περίοδο πρέπει να αναδεικνύεται και να προβάλλεται εμφατικά η λογική αλληλουχία του κειμένου, ώστε ο μαθητής να είναι σε θέση να παρακολουθεί τον συλλογισμό του συγγραφέα, να κατανοεί σε βάθος το κείμενο και να μπορεί στη συνέχεια να αποδώσει σωστά τη μετάφραση. Εξυπακούεται ότι η διδασκαλία δεν θα καταλήγει σε μία και μοναδική μετάφραση, αλλά οι μαθητές πρέπει να παρακινούνται να διατυπώνουν, για τη γλωσσική τους εξάσκηση, περισσότερες από μία ορθές μεταφραστικές προτάσεις. Η μετάφραση ως διανοητική και παιδευτική διαδικασία πρέπει να στηρίζεται αφενός στην εις βάθος κατανόηση του κειμένου και αφετέρου στην καλή γνώση της γλώσσας στην οποία μεταφέρεται το κείμενο, ώστε να αποφεύγονται νοηματικές και γλωσσικές στρεβλώσεις. Μετά τη διατύπωση της μετάφρασης, επιβάλλεται η αναγωγή στο όλον, ώστε ο διδάσκων να βεβαιώνεται ότι ο μαθητής κατανόησε το κείμενο και στο σύνολό του. Επισημαίνεται ότι μέσω της Θεματογραφίας πρέπει να δίδεται ιδιαίτερη έμφαση και στη σωστή χρήση της νεοελληνικής γλώσσας, ιδιαίτερα κατά το στάδιο της μετάφρασης, αφού ένας από τους σκοπούς του μαθήματος είναι να προσφέρει στον μαθητή γλωσσική παιδεία που θα τον βοηθήσει να ανταποκρίνεται στις ανάγκες μιας πιο απαιτητικής επικοινωνίας, προφορικής ή γραπτής, να αναπτύξει περισσότερο τις εκφραστικές του δυνατότητες και μέσω αυτής την κριτική του σκέψη. Εξυπακούεται, τέλος, ότι η διαδικασία προσέγγισης του κειμένου πρέπει να στηρίζεται στην βασική παιδαγωγική αρχή της αυτενέργειας και της συμμετοχής του μαθητή.
4. Διδακτέα ύλη Θα διδαχθούν καθ’ όλη τη διάρκεια του διδακτικού έτους περίπου είκοσι (20) έως είκοσι πέντε (25) θέματα εκτάσεως δέκα (10) έως δώδεκα (12) περίπου στίχων στερεοτύπου εκδόσεως από κείμενα της αττικής διαλέκτου. Τα επιλεγόμενα κείμενα ενδείκνυται να ανταποκρίνονται στο προς διδασκαλία, κάθε φορά, γραμματικό ή συντακτικό φαινόμενο. Η ισχύς της παρούσης αρχίζει από το σχολικό έτος 2014−2015. Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Αθήνα, 22 Μαΐου −2014 Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΡΒΑΝΙΤΟΠΟΥΛΟΣ

Στο ίδιο τεύχος περιλαμβάνεται και το Πρόγραμμα Σπουδών για το μάθημα της Φυσικής Α΄ τάξης Ημερησίου Γενικού Λυκείου και Α΄ και Β΄ τάξης Εσπερινού Γενικού Λυκείου.